جوهر نمک (HCL) یا هیدروکلریک اسید که با نام های دیگری همچون اسید سالیس و نمک اسید نیز شناخته شده می باشد، از قوی ترین اسیدهای مورد استفاده در محیط های صنعتی و تصفیه آب و فاضلاب به شمار می رود. این ترکیب بسیار خورنده بوده و استشمام بوی تند آن منجر به مشکلات تنفسی و مسمویت می گردد. اسید کلریدریک تاثیر بسیار بالایی از نظر رسوب زدایی و جرم گیری داشته و در صنایع مختلف از جمله تولید فولاد و آبکاری و اسیدشویی فلزات مورد استفاده قرار میگیرد. گروه صنعتی هفت؛ ارائه دهنده مواد شیمیایی تصفیه آب و فاضلاب در ادامه به معرفی کامل هیدروکلریک اسید پرداخته و فرمول شیمیایی، نحوه تولید، قیمت و موارد مهم در خرید و کاربردهای آن را شرح داده و به این سوال نیز پاسخ خواهد داد که جوهر نمک چه تفاوتی با وایتکس دارد و HCL چیست؟
آنچه در این مطلب می خوانید:
هیدروکلریک اسید یا جوهر نمک چیست؟
اسید هیدروکلریک یا HCL که با نام های دیگری از قبیل تیرک و همچنین نمک اسید و اسید کلریدریک نیز شناخته شده است، این ماده اسیدی بی رنگ بوده و قدرت خورندگی بسیار بالایی داشته و گزینه ای بسیار کاربردی برای جرم گیری به شمار می رود. علاوه بر تاثیراتی که بر حذف رسوبات از روی سطوح و تاسیسات مختلف دارد، از جوهر نمک برای تولید مواد پلاستیکی پی وی سی و همچنین مواد منعقد کننده نیز در صنایع مختلف استفاده میشود. بر اساس اسناد موجود، برای اولین بار هیدروکلریک اسید یا جوهر نمک در قرن 16 میلادی توسط آندریاس لیباویوس تهیه شده است که از حرارت دهی نمک در بوته چینی گل رس بدست آمده است.
جوهر نمک پودری چیست؟
ویژگی های جوهر نمک در انواع مختلف مایع و پودری در بازار موجود است. جوهر نمک پودری ماده ای شفاف بوده و اندازه دانه های آن متفاوت است. برای استفاده از این ماده کافیست مقدار مورد نیاز را در سیال یا آب بریزید تا بلافاصله واکنش برقرار کرده و گرمای زیادی از آن تولید می شود.
PH جوهر نمک چقدر است؟
طبق استانداردها PH جوهر نمک (هیدروکلریک اسید) بین 0 تا 2 می باشد. یعنی به نوعی میتوان گفت پی اچ جوهر نمک کمتر از 2 میباشد.
نحوه تولید و فرمول ساخت جوهر نمک چیست؟
برای تهیه اسید کلریدریک یا جوهرنمک روش های متعددی وجود دارد که از جمله آنها می توان به استفاده از نمک طعام اشاره نمود. البته در روش های تولید هیدروکلریک اسید در صنعت از هیدروژن کلرید و آب استفاده میشود و در نهایت خروجی آن اسید با درجه خلوص 38 درصد می باشد. در صورتیکه از نمک معمولی و اسید سولفوریک برای تولید این اسید استفاده شود، واکنش های زیر را شاهد خواهیم بود:
NaCl + H2SO4 ——> HCl + NaHSO4
NaCl+H2NaHSO4———-> HCl + Na2SO4
در این روش لازم است علاوه بر نمک و اسید سولفوریک، از خمیر نیترات نیز استفاده شود و حرارت دهی انجام شود.
در روش دیگری که بیشتر معمول می باشد، از هیدروژن و کلر برای تهیه هیدروکلریک اسید استفاده میشود که فرمول واکنش آن به صورت زیر است:
H2 + Cl2 ———–> ۲HCl
در این روش ابتدا کلر و هیدروژن را حرارت دهی می کنند تا کلر بسوزد و کلروهیدروژن تولید شود. بری حرارت دهی کلر و هیدروژن از کوره های سیلیکاتی استفاده میشود و در نهایت کلروهیدروژن سرد و جذب شده و اسید کلریدریک بدست خواهد آمد.
ویژگی های فیزیکی و شیمیایی جوهر نمک HCL چیست؟
جوهر نمک یا فرمول شیمیایی HCL بی رنگ با بوی بسیار تند و زننده می باشد که قدرت خورندگی بسیار بالایی دارد و در تصفیه آب مورد استفاده قرار میگیرد. جرم مولکولی این ماده اسیدی 36.46 گرم بر مول بوده و خلوص آن در بازه 30 تا 37 درصد می باشد. لازم به ذکر است که اسید کلریدریک با خلوص بیش از 40 درصد بسیار فرار بوده و لازم است در محیط های دربسته با شرایط دمایی مناسب نگهداری شود. جوهرنمک در دمای -35 درجه سانتی گراد ذوب و در 108 درجه سانتی گراد به جوش میرسد و قابل اشتعال نمی باشد، اما براحتی در آب حل می گردد.
نام علمی جوهر نمک | اسید کلریدریک |
چرم مولکولی | 36.46 گرم بر مول |
درجه خلوص | 30 تا 37 درصد |
دمای ذوب | -35 درجه سانتی گراد |
دمای جوش | 108 درجه سانتی گراد |
واکنش جوهر نمک با فلزات
همان طور که در طول متن اشاره شد، این ماده اسیدی بسیار خورنده بوده و در صنایع مختلف و تولید فلزات و آبکاری و فولاد مورد استفاده قرار میگیرد. آهن و قلع و فلزاتی که بر پایه این دو می باشند، در تماس با جوهر نمک حل میشوند. از این خاصیت برای حذف قلع و لحیم قطعات الکترونیکی به وفور استفاده میشود. لازم به ذکر است که اسید کلریدریک قادر به حل کردن فلزات گرانبها و همچنین مس نیست.
تفاوت جوهر نمک و وایتکس چیست؟
یکی از اشتباهات رایج این است که اغلب افراد وایتکس و جوهر نمک را یکسان در نظر میگیرند. این دو ماده شیمیایی که هر دو دارای خاصیت تمیزکنندگی بالا می باشند، از نظر نوع ترکیبات موجود در آنها با هم متفاوت می باشند. وایتکس که در واقع همان سدیم هیپوکلریت می باشد، از سدیم و کلر تشکیل شده و به عنوان یک ماده قلیایی مورد استفاده قرار میگیرد. این در حالیست که هیدروکلریک اسید دارای PH کمتر از 2 بوده و یک اسید بسیار قوی با خاصیت خورندگی می باشد. به همین دلیل جوهر نمک لک های سیاه را بر روی سطوح فلزی و کاشی و سرمیک ایجاد می کند اما وایتکس چنین خاصیتی ندارد. توجه داشته باشید که ترکیب این دو ماده بسیار خطرناک می باشد.
تفاوت جرمگیر و جوهرنمک چیست؟
تفاوت جوهر نمک و جرمگیر تا حد زیادی به نوع مصرف و کاربرد آنها و همچنین قدرت اسیدی این دو محلول مرتبط می باشد. جوهر نمک یا هیدروکسید اسید ماده ای با قدرت اسیدی بسیار بالا در بزه 0 تا 20 می باشد که بیشتر در صنعت مورد استفاده قرار میکیرد. از این مواد برای از بین بردن رسوب های قوی و خالص سازی استفاده میشود. این در حالیست که جرم گیر ها قدرت اسیدی ضعیف تری داشته و بیشتر برای ایجاد جلا و از بین بردن لک های روشی کاشی و سرامیک مورد استفاده قرار میگیرند.
هیدروکلریک اسید چه کاربردی دارد؟
جوهرنمک یا هیدروکلریک اسید کاربردهای مختلفی در صنایع گوناگون دارد. برخی از موارد کاربرد آن عبارتند از:
کاربرد جوهر نمک در تصفیه آب
کاربرد جوهر نمک در صنایع مختلف از جمله تولید فولاد و فلزات، صنایع غذایی و همچنین سفید کردن کاغذ و غیره مورد استفاده قرار میگیرد. از مهم ترین کاربردهای این مواد اسیدی می توان به تصفیه آب و فاضلاب اشاره نمود. هیدروکلریک اسید در فرآیند تولید آهن کلرید و پلی آلومینیوم کلرید که از مواد منعقد کننده قوی می باشند استفاده میشود. استفاده از این مواد برای حذف ذرات کلوئیدی و معلق در حوضچه های تصفیه فاضلاب و آب کاربرد زیادی دارد.
از دیگر موارد کاربرد اسید کلریدریک می توان به بازسازی رزین های کاتیونی مورد استفاده در تجهیزات تصفیه آب از قبیل سختی گیر ها اشاره نمود. توجه داشته باشید که عدم رعایت اصول ایمنی در زمان استفاده از این مواد اسیدی مشکلات متعددی از قبیل سوزش پوست، مسمومیت و مشکلات تنفسی و خفگی را به همراه خواهد داشت.
کاربرد هیدروکلریک اسید در استخرها
از جوهر نمک در تصفیه آب استخر و همچنین جرم گیری کاشی و سرامیک کف و دیواره های آن مورد استفاده قرار میگیرد. این مواد به دلیل خورندگی بسیار بالا باید به مقدار بسیار کم و به نسبت 1 به 100 لیتر آب استفاده شود در غیر این صورت منجر به سیاه و لک شدن و از بین رفتن لعاب روی کاشی و سرامیک خواهد شد.
همچنین لازم به ذکر است که پس از استفاده از کلر مایع یا پودر کلر در استخرها، مقدار PH ممکن است با تغییراتی مواجه شود که عدم کنترل آن می تواند منجر به بیماری های پوستی گردد. درشرایطی که خاصیت قلیاییت آب پس از کلر زنی افزایش پیدا میکند، با تزریق مقدار کمی از جوهر نمک می توان مقدار PH را در سطح استاندارد تنظیم نمود.
کاربرد جوهر نمک برای رسوب زدایی و اسیدشویی
با توجه به قدرت خورندگی بالای این ماده از آن برای رسوب زدایی و اسیدشویی در صنایع مختلف استفاده می شود. البته لازم به ذکر است که خاصیت اسیدی این ماده بسیار زیاد است و به همین دلیل تنها در بخش های صنعتی و با رعایت اصول ایمنی از آن برای از بین بردن رسوب می توان استفاده کرد. در صنعت تولید فولاد از جوهرنمک برای آماده سازی آن قبل از آبکاری به وفور استفاده می شود.
کاربرد جوهر نمک در صنایع غذایی
یکی دیگر از موارد کاربرد هیدروکلریک اسید در صنایع غذایی به عنوان تثبیت کننده و خنثی کننده است. در کارخانه های تولید سس کچاپ، کنسرو و نوشابه این ترکیبات نقش مهمی دارند.
از دیگر موارد کاربرد جوهر نمک می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- تولید مواد غیرآلی از قبیل کلسیم کلرید، نیکل کلرید، روی کلرید
- تولید مواد آلی از قبیل وینیل کلراید، بیس فنول، MDI، TDI
- بازیابی و احیای رزین های کاتیونی در سختی گیر آب
- خالص سازی نمک خوراکی
قیمت جوهر نمک
قیمت جوهر نمک با توجه به درجه خلوص آن و همچنین برند تولید کننده و کیفیت آنها تعیین می گردد. با توجه به نوسانات موجود در بازار و قیمت مواد شیمیایی، پیشنهاد می کنیم برای استعلام قیمت اسید هیدروکلریک با کارشناسان گروه صنعتی هفت تماس بگیرید.
خرید جوهر نمک
درجه خلوص اسید کلریدریک اهمیت بسیار زیادی داشته و با توجه به نوع کاربرد آن از گزینه های مختلفی برای این منظور استفاده میشود. به عنوان مثال، خرید جوهر نمک مورد استفاده برای محیط های صنعتی می تواند درجه خلوص بالا و حدود 37 درصد داشته و برای مصارف خانگی حدود 10 تا 12 درصد مورد استفاده قرار میگیرد. کارشناسان فروش گروه صنعتی هفت قبل از خرید هیدروکلریک اسید مشاوره رایگان ارائه داده و نمونه های مورد استفاده با توجه به مصرف آنها را معرفی خواهند نمود.
سوالات متداول
جوهر نمک اسید است یا باز؟
جوهر نمک یا اسید کلریدریک خاصیت اسیدی دارد.
جوهر نمک چه نوع اسیدی است؟
این ماده یکی از قوی ترین اسیدهای صنعتی بوده و سمی، فرار و خطرناک است.
نام دیگر اسید کلریدریک چیست؟
این ماده با نام های دیگری از قبیل جوهر نمک، هیدروکلریدریک اسید سالیس و نمک اسید شناخته شده است.