کاربرد لامپ UV در تصفیه آب به دلیل گند زدایی سریع و عدم استفاده از مواد شیمیایی مضر، در بخش های صنعتی و خانگی و حتی آکواریوم ها بسیار گسترده می باشد. در فیلتر UV از اشعه فرابنفش برای از بین بردن باکتری و ویروس و میکروارگانیسم ها استفاده شده و به همین دلیل هیچ ترکیب و ماده جانبی مضر تولید نمی کند. مزایا، نحوه کار، ساختار و کاربرد لامپ یو وی در تصفیه آب خانگی، صنعتی، آکواریوم و…، نحوه تعویض و ویژگی های مهم در آنها را بررسی خواهیم نمود.
آنچه در این مطلب می خوانید:
لامپ UV چیست؟
لامپ UV نوعی فیلتر می باشد که درون محفظه شیشه ای قرار گرفته و به کمک اشعه فرابنفش تولید شده از جیوه باکتری ها و ویروس و غیره را از بین می برند. در واقع این فیلترها وظیفه ضد عفونی کردن آب را بدون استفاده از مواد شیمیایی بر عهده دارد. اشعه موجود در این لامپ ها با تحریک جیوه به کمک انرژی الکتریکی متصاعد میشود.
وجود باکتری ها و میکروارگانیسم ها در اندازه های بسیار کوچک که براحتی از ممبران ها عبور نموده و از بین نمی روند، یکی از چالش های مهم در تصفیه آب به شمار می رود. این آلاینده ها به کمک مواد شیمیایی در مرحله گند زدایی تصفیه قابل حذف می باشند، اما این روش ضررهای زیادی را به همراه دارد. به عنوان مثال کلر به مرور منجر به بروز بیماری های مختلف در انسان و آبزیان میشود. به همین دلیل از سایر روش ها از جمله فیلتر یو وی در دستگاه های تصفیه آب خانگی و صنعتی استفاده میشود.
ساختار لامپ UV تصفیه آب
با توجه به اینکه اشعه فرابنفش برای سلامتی پوست و بینایی ضررهای زیادی دارد، به همین دلیل ساختار فیلتر یو وی به گونه ای طراحی شده است تا جلوی هرگونه نفوذ اشعه از آن گرفته شود. در حالت کلی ساختار لامپ UV تصفیه آب شامل دو بخش محفظه شیشه ای و استیل می باشد. به طوریکه درون لامپ جیوه بوده و سپس درون محفظه شیشه ای قرار میگیرند. در نهایت برای اینکه پوست انسان در برابر این اشعه محافظت شود، محفظه استیل اطراف استوانه شیشه ای قرار میگیرد. همچنین لازم به ذکر است که این لامپ ها دارای سوکت برای اتصال به منبع تغذیه و برق می باشند.
نحوه تصفیه آب با لامپ یو وی
حال سوال این است که لامپ UV چطور در تصفیه آب کاربرد دارد؟ به عبارت دیگر، این فیلتر چطور می تواند باکتری و ویروس و آلاینده های موجود در آب را از بین ببرد؟ روند و نحوه کار فیلتر فرابنفش در دستگاه های تصفیه آب به صورت زیر می باشد:
- آب وارد محفظه استیل شده و اطراف استوانه شیشه ای به صورت شعاعی میچرخد.
- اشعه فرابنفش تولید شده از جیوه به سطح آب تابیده و به باکتری ها حمله می کند. هسته میکروارگانیسم های درون آب به دلیل تماس با اشعه یو وی تحت تاثیر قرار میگیرد. به طوریکه DNA آنها دچار تغییر شده و به مرور امکان رشد و تکثیر از میکروارگانیسم ها گرفته شده و از بین میروند.
- آب تصفیه شده پس از چرخش اطراف استوانه شیشه ای، از آن خارج میشود.
با توجه به قدرت بسیار بالای اشعه فرابنفش، حجم بالایی از میکروب و باکتری ها به کمک این لامپ ها از بین میروند. به عنوان مثال مواردی همچون انواع قارچ و جلبک، ای کولی، استرپتوکوک، سالمونلا، ژیادریا، مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، انواع انگل و کریپتوسپوریدیوم با لامپ UV در تصفیه آب از بین میروند. البته قدرت از بین بردن این باکتری ها به نوع لامپ و شدت تابش آنها بستگی دارد.
مزایای فیلتر فرابنفش تصفیه آب
یکی از مهم ترین دلایل کاربرد زیاد لامپ UV در تصفیه آب صنعتی و خانگی، مزایای متعدد آن می باشد. از جمله مزایای استفاده از این فیلترها در از بین بردن آلاینده های آب و ضد عفونی آنها می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- عدم استفاده از مواد شیمیایی و تولید نشدن هیچگونه ماده جانبی خطرناک در روند تصفیه با UV
- سرعت بالا در ضدعفونی و از بین بردن آلاینده ها
- عدم نیاز به زهکشی آب و نداشتن تاثیر منفی ضدعفونی با UV بر میزان مصرف آب
- عدم تغییر در ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب از قبیل رنگ و طعم و بو و غیره
- نصب و تعویض آسان لامپ فرابنفش
- قدرت بالا در حذف طیف گسترده ای از انواع باکتری و ویروس
آیا لامپ ماورابنفش برای تصفیه آب خطر دارد؟
با توجه به اینکه اشعه ماورابنفش در حالت عادی برای بدن انسان آسیب های زیادی را ایجاد می کند، به همین دلیل استفاده از این لامپ در دستگاه های تصفیه آب برای برخی از افرد نگرانی ایجاد می کند. لازم به ذکر است که فیلتر ماورابنفش در دستگاه های تصفیه آب خانگی و صنعتی و آکواریوم ها هیچگونه ماده جانبی خطرناک تولید نمی کنند. چون این اشعه تنها با تغییر DNA باکتری ها مانع از رشد و تکثیرشان میشود. علاوه براین، برای جلوگیری از تابش آن بر روی پوست انسان و آبزیان، محفظه فلزی استیل در مقابل آن استفاده میشود که کاملا مانع از نفوذ اشعه می گردد.
کاربرد لامپ UV در تصفیه آب خانگی
یکی از اصلی ترین موارد کاربرد لامپ های UV در تصفیه آب خانگی می باشد. در دستگاه های تصفیه آب خانگی که در اغلب مواقع از اسمزمعکوس استفاده می کنند، این فیلترها نقش مهمی در ضدعفونی دارند. فیلترهای یو وی در دستگاه های تصفیه آب خانگی بعد از فیلتر کربنی و مینرال قرار گرفته و ذرات ریزی که با کربن فعال قابل حذف نمی باشند را از بین برده و ضد عفونی را انجام می دهند. آب تصفیه شده در اطراف محفظه شیشه ای، در این دستگاه ها سپس وارد شیر خروجی متصل به سینک میشود.
توجه داشته باشید که عیلرغم روش های متعددی که در تصفیه خانه های آب شهری به کار می رود، آلاینده های موجود در خروجی آنها صفر نیست. به همین دلیل استفاده از دستگاه تصفیه آب حاوی فیلتراسیون فرابنفش می تواند سلامت را تا حد زیادی تضمین کند.
کاربرد لامپ UV در تصفیه آب صنعتی
دسترسی به آب بدون باکتری و ویروس و کاملا تصفیه شده در برخی از بخش های صنعتی اهمیت بالایی دارد. به همین دلیل یکی از موارد کاربرد لامپ UV در تصفیه آب صنعتی می باشد. به عنوان مثال در صنایع داروسازی این مساله اهمیت بسیار زیادی دارد و فیلترهای یو وی می توانند با طول موج حدود 220 تا 320 نانومتر روند تصفیه را انجام دهند.
فیلتر UV تصفیه آب صنعتی نیز مانند سایر موارد کاربرد آن دارای محفظه شیشه ای می باشد. برای بخش محافظ فلزی در نوع صنعتی این لامپ ها از کوارتز استفاده میشود تا به بیرون تابیده نشده و به پوست و چشم آسیب وارد نکند.
کاربرد لامپ UV در تصفیه آب آکواریوم
لامپ UV در آکواریوم که با نام لامپ ضد جلبک نیز شناخته شده می باشد، مانع از آلودگی آب و آسیب وارد شدن به آبزیان میشوند. این لامپ ها با اشعه ماورابنفش جلوی رشد و تکثیر جلبک ها را گرفته و از تکثیر قارچ ها نیز جلوگیری می کنند. لامپ ضد جلبک آکواریوم دارای بدنه شیشه ای بوده و درون لوله قرار میگیرد. آب آکواریوم با کمک شلنگ های باریک وارد این لوله شده و پس از تماس اشعه UV ضد عفونی شده و از سوی دیگر آن خارج میشوند.
به منظور ضد عفونی آب با بالاترین راندمان، لازم است آب با سرعت مناسب از لوله عبور کند. عبور سریع آب از درون این لوله مانع از تماس اشعه UV برای مدت زمان مناسب با آب شده و به همین دلیل روند تصفیه و گندزدایی به خوبی انجام نخواهد شد. همچنین لازم به ذکر است که راندمان ضدعفونی به کارایی لامپ UV نیز بستگی دارد. با گذر زمان این لامپ ها کارایی خود را از دست می دهند و به همین دلیل لازم است نسبت به تعویض آنها اقدام شود. لامپ های ضد جلبک در اغلب مواقع هر یک سال یک مرتبه باید تعویض شوند.
نحوه تعویض لامپ یو وی دستگاه تصفیه آب
استفاده مداوم از لامپ های UV به مرور کارایی آن را کاهش می دهد و به همین دلیل لازم است نسبت به تعویض آن اقدام شود. مدت زمان کاربرد هر یک از این لامپ ها مشخص و ثابت نیست و با توجه به مقدار باکتری و آلاینده های موجود در آب و مقدار استفاده از لامپ متغییر خواهد بود. تعویض لامپ uv دستگاه تصفیه آب خانگی و صنعتی به صورت زیر می باشد:
- دستگاه تصفیه آب را از بین جدا کنید.
- شیر آب ورودی به دستگاه تصفیه آب را ببندید.
- بعد از فیلتر کربنی، می توانید لامپ uv را جستجو کنید که درون محفظه فلزی قرار دارد.
- لامپ را از محفظه فلزی و سوکت های برق آن را جدا کنید.
- لامپ جدید را درون محفظه شیشه ای قرار داده و سپس سوکت ها را به آن وصل کنید.
- محفظه شیشه ای را درون بدنه فلزی محافظ قرار دهید.
- محفظه فلزی را در جای قبل خود روی دستگاه تصفیه آب متصل کنید.
- شلنگ آب خروجی از فیلتر کربنی را به ورودی لامپ uv متصل کنید.
- شلنگ خروجی از لامپ را به شیر متصل به سینک وصل کنید.
ویژگی های بهترین فیلتر UV تصفیه آب
فیلترهای یو وی موجود در بازار دارای تنوع بالایی هستند که بر حسب شرایط مختلف می توان نوع مناسب را برای تصفیه آب انتخاب کرد. از مهم ترین ویژگی هایی که در انتخاب و خرید لامپ uv باید مد نظر داشت، مقدار آلاینده های موجود در آب و نوع آنها بستگی دارد. علاوه براین، نوع دستگاه و ساختار آن و همچنین اندازه باکتری ها نیز در این زمینه باید مد نظر قرار گرفته شوند. به عنوان مثال، لامپ یو وی مورد استفاده برای آکواریوم با دستگاه تصفیه آب خانگی و صنعتی متفاوت است. چون نوع آلاینده ها و میزان اشعه مورد نیاز برای از بین بردن آنها و همچنین ساختار دستگاه تصفیه در هر یک متفاوت است.
